Aron Demetz

Poeta figur

Dzieła Arona Demetza mają subtelną ekspresję. Aby osiągnąć ten efekt artysta rozpoczyna tworzenie każdej postaci od jednego słowa.

Ten, kto przekracza próg atelier Arona Demetza, staje twarzą w twarz z wieloma postaciami naturalnej wielkości, przypominającymi ludzi, wykonanymi z drewna, brązu i gipsu, oblanymi żywicą, zwęglonymi czy poszarpanymi. Obok leżą pnie drzew i ogromne bryły korzeni. W tej scenografii Aron Demetz pracuje nad nowa rzeźbą. Krótkimi, precyzyjnymi pociągnięciami szpachelki modeluje warstwę białego gipsu nad czarnym jak węgiel drewnem. Wygląda to zupełnie jakby biała figura miała chronić zwęglone, drewniane popiersie.

Aron Demetz wyróżnia się w czołówce światowych rzeźbiarzy. Najchętniej tworzy w swoich ojczystych stronach, w Val Gardena w Południowym Tyrolu. Czy widoczne jak na dłoni, potężne masywy Dolomitów stanowią dla niego inspirację? Aron Demetz z wahaniem kręci głową: „Z pewnością krajobraz ma jakiś wpływ, ale człowiek odbiera to nieświadomie. Góry w Val Gardena to rodzaj rzeźb, po prostu samodzielnych form, istniejących w otoczeniu.” Czy jako artysta może konkurować z naturą?

„Kiedy wychodzę na zewnątrz, wszystko co robię zdaje się bez sensu. Zderzenie z potęgą gór jest powalające, bo jako artysta zdajesz sobie sprawę z własnej niemożności. Dlatego wolę przebywać w swoim małym świecie, gdzie sztuka nabiera znaczenia i odgrywa jakąś rolę”, mówi Aron. Poza tym następuje tu konfrontacja z bogatą tradycją snycerstwa w Val Gardena. „Dawniej w co drugim domu w tym regionie była pracownia snycerska. Od dziecka miałem tę świadomość.”

Dolina bożych snycerzy

Za sprawą wielowiekowej tradycji tego rzemiosła, zwłaszcza jego roli w sztuce sakralnej, dolina Val Gardena zyskała przydomek „doliny bożych snycerzy”. Aron Demetz również ukończył zawodową szkołę rzeźbiarstwa w Val Gardena i wyrzeźbił mnóstwo postacji Chrystusa i Madonny. „Ale nadszedł taki moment, kiedy musiałem zdecydować, w jakim kierunku iść dalej. Nauczyłem się techniki rzeźbiarskiej i wcale nie chciałem, czy też nie potrzebowałem się odciąć od korzeni, bo praca z drewnem mi się podobała.” Świadomie wybrał sztukę, poszukał drogi, która zdawała się być dla niego dobra: „Tym samym, otworzyłem tak jakby inne drzwi, nawet jeśli koniec końców zostałem w tym samym temacie. Ale zmienił się przekaz.”

Ludzka postać w centrum uwagi

Szybko znalazł sposób wyrazu. „Postacie zawsze były bliskie mojemu sercu. To nie było takie proste, bo wiązało się z ryzykiem zaszufladkowania w kategorii sztuki figuratywnej i mogło się okazać niekorzystne. Ale uparłem się na to, bo postacie były dla mnie ważne.” Trzymając się podjętej decyzji, zapisał się do Akademii Sztuk Pięknych w Norymberdze, kiedy sztuka figuratywna zdawała się być passé. Jak sam podkreśla: „Nie uznawano nas nawet za osobną klasę. Dopiero po 2001 roku rzeźba figuratywna wróciła do łask i zyskała poważanie.”

Sztukę Arona Demetza definiuje subtelny dialog postaci z obserwatorem. Dzieła tego powściągliwego artysty są poszukiwane na całym świecie. Ale to nie zaburza jego wewnętrznego spokoju. Skromnie mówi: „Sprawdziłem, jak współdziała postać z ideą. Składa się na to wiele elementów, które trzeba zebrać w całość, to jest zawsze intrygujące i to mi się podoba.”