Een plek vol verhalen en geschiedenis
Van militair bolwerk tot kunst- en cultuurcentrum
Als je vanuit het noorden aankomt, via de Brennerpas, kom je nog vóór Brixen/Bressanone door een smalle vallei. Het beeld wordt daar gedomineerd door het fort Franzensfeste en het glinsterende groene stuwmeer. Dit fort, dat gebouwd is tussen 1833 en 1838, ten tijde van keizer Frans Jozef I van Oostenrijk, was destijds een van de veiligste forten van het Alpengebied. Het werd gebouwd om de as tussen Zuid-Duitsland en Noord-Italië veilig te stellen, toen dit nog deel uitmaakte van het Habsburgse Rijk.
Met een oppervlakte van 65.000 vierkante meter is de Franzensfeste het grootste historische complex van Zuid-Tirol. Naast naar schatting 20 miljoen stenen en 250.000 kubieke meter graniet werd er ook tonnen aan hout, zand en kalk ingestoken. De aanpassingen aan het terrein, de vuurposities, bomvrije plekken voor geschut en het labyrint aan tunnels en gangen maken duidelijk hoezeer de planning hiervan een meesterwerk was. Tegen de tijd dat het fort af was, was het al niet meer van strategisch belang. Er werd nooit gevochten met de vijand. Er werden zo af en toe wel compagnies gestationeerd, maar die zaten alleen maar te wachten tot ze naar het zuiden konden. Het fort diende tot 2003 voornamelijk als wapen- en munitiedepot voor het Italiaanse leger.
Sinds 2005 kan het forst bezichtigd worden. Het was ook de locatie voor de kunstbiënnale Manifesta. Sindsdien worden er tijdelijke tentoonstellingen gehouden tussen de oude gewelven. In de permanente tentoonstelling van de Franzensfeste wordt de fascinerende geschiedenis van dit complex uit de boeken gedaan. Men gaat ook in op de legendarische goudschatten van de Italiaanse Centrale Bank, die hier tijdens de Tweede Wereldoorlog verborgen lagen.
