Ga meteen naar de inhoud
toegevoegd aan favorieten
verwijderd uit favorieten
Helaas is er een probleem opgetreden. Probeer het opnieuw.
Uw account wordt aangemaakt
Je account is succesvol aangemaakt en je bent nu ingelogd
U bent uitgelogd

Poëet met beelden

De werken van beeldhouwer Aron Demetz communiceren op een subtiele manier. Om dat effect te bereiken, bouwt hij zijn beelden op rond een bepaald woord.

Als je het atelier van kunstenaar Aron Demetz betreedt, word je aangestaard door vele ogenparen. Levensgrote, op mensen lijkende beelden van hout, brons en gips, overgoten met hars, verkoold of met rafelige houtslierten, staan verspreid in de ruime hal. Errond liggen stapels boomstammen en enorme wortelstokken. Te midden van dit alles werkt Aron Demetz aan een nieuw beeld. Met korte, nauwkeurige bewegingen van een spatel boetseert hij een witte gipsmassa rond pikzwart hout. Het lijkt bijna alsof het witte beeld de broze, verkoolde houten buste moet beschermen.

Aron Demetz staat mee aan de top van de internationale beeldhouwscène. Werken doet hij het liefst waar zijn thuis is, in het Zuid-Tiroolse Val Gardena. De machtige bergen van de Dolomieten liggen hier vlakbij. Inspireren ze hem? Aron Demetz schudt aarzelend zijn hoofd. "Onbewust speelt het landschap zeker een rol. Maar de bergen hier in Val Gardena zijn vormen en sculpturen die op zichzelf staan." Waarom zou hij als kunstenaar iets tegenover die natuur zetten?

"Als ik de natuur intrek, heeft alles wat ik doe nog maar weinig zin. De natuur is groots, ze slokt je op. Als kunstenaar kom je niet eens in de buurt. Dan ben ik liever in mijn eigen ruimte en mijn eigen wereldje. Hier krijgt mijn kunst op de een of andere manier betekenis en een functie", zegt Aron. En dan is er natuurlijk de houtsnijtraditie van Val Gardena, voegt de bescheiden kunstenaar eraan toe. "In elk tweede huis was er vroeger een houtsnijwerkplaats, je leert dat allemaal van jongs af aan kennen."

Het dal van de crucifixsnijders

De eeuwenoude traditie van het houtsnijwerk, vooral voor sacrale kunst, bezorgde Val Gardena de bijnaam "dal van de crucifixsnijders". Ook Aron Demetz ging naar de vakschool voor beeldhouwkunst in Val Gardena. Hij sneed talloze Christusfiguren en madonna's in hout. Hij vertelt: "Op een bepaald ogenblik moest ik beslissen welke richting ik uit wou. Ik had de techniek geleerd en ik wou mijn wortels niet verloochenen. Dat hoefde ook niet, want ik werkte graag met hout. Hij koos bewust voor de kunst en voor een richting die als de juiste aanvoelde. "Het heeft een andere deur voor me geopend. We spreken uiteindelijk over hetzelfde, maar brengen het op een andere manier over."

Het liefst maakt hij beelden van mensen

Demetz vond al snel zijn manier van communiceren. Hij vertelt: "Beelden lagen me altijd nauw aan het hart. Dat was niet makkelijk, want doordat je voor het beeld kiest, word je meteen in de categorie van het figuratieve geduwd. Dat kan ook nadelen hebben. En toch heb ik volgehouden, want het beeld was belangrijk voor me." Ook toen hij naar de academie voor beeldende kunsten in Nürnberg ging, bleef hij dat pad bewandelen, ook al leek de figuratieve kunst passé. De kunstenaar herinnert zich: "In de academie werden we niet eens als een volwaardige klas gezien. Pas na 2001 herleefde de figuratieve kunst en kregen beelden weer meer respect."

Kenmerkend voor de kunst van Aron Demetz is de subtiele communicatie tussen het beeld en de toeschouwer. De werken van de ietwat schuchtere kunstenaar liggen internationaal goed in de markt. Hij blijft er rustig bij. Bescheiden zegt hij: "Ik heb onderzocht hoe het beeld samengaat met het idee, zodat ze beide samenwerken. Er zijn verschillende elementen bij betrokken die je bij elkaar moet brengen. Dat is altijd boeiend en dat bevalt me."

Het bloed van de boom

De beelden van Aron Demetz zijn verstild, maar de blik uit hun ogen raakt je. Aron Demetz legt uit waarom: "Al van in het begin ging het mij vooral om de blik. Een kalme, naar binnen gekeerde uitdrukking. Op die manier treedt het beeld in dialoog met de toeschouwer. Juist omdat je niet duidelijk kunt definiëren wat de gezichtsuitdrukking is, sta je langer stil bij de beelden."

Het is bijna ongemakkelijk om in de ogen van zijn stoïcijnse, mensachtige beelden te kijken. Demetz kent deze reactie, vooral bij de beelden waarvan het gezicht bedekt is met hars. Hij zegt: "Als de mensen hier voor het eerst komen, zeggen ze dat mijn beelden eruitzien als ontbindende lijken. Maar als ze hier voor de tweede keer zijn, gaan ze meteen naar diezelfde beelden toe. Het heeft hen beziggehouden." Als kunstenaar heeft hij met zijn kettingzaag wonden toegebracht aan de boom. De hars, het "bloed van de boom", krijgt een genezende functie en vormt een tweede huid, legt de kunstenaar uit.

Waarom Aron Demetz zijn beelden verbrandt

Na het overgieten met hars begon Aron zijn houten beelden op een gerichte manier te verbranden. Hij vertelt: "Het beeld zelf was niet meer zo belangrijk, maar wel het concept van de broosheid erachter. Door het verbranden blijven alleen delen van het beeld over. De details verdwijnen, maar de basisstructuur blijft. Daar draait het om voor mij: dat alles altijd voortgaat. Hars heelt als het ware wonden, op een fundering kan iets nieuws worden gebouwd en ook uit een dode boom kan iets nieuws ontstaan, paddenstoelen bijvoorbeeld. Het gaat allemaal over hetzelfde: over het leven.

Ook een beeldhouwer heeft soms een robot nodig

In het midden van Demetz' atelier staat een beeld van een jongeman zonder oogbollen. Het oppervlak is op sommige plekken glad gepolijst, de rest is bedekt met lange houtvezels die eruitzien als wilde beharing. "Toen ik lesgaf in Carrara hadden we in het leslokaal een robot om marmer in 3D te frezen. Ik bestudeerde hoe ik datzelfde met hout kon doen en ontwikkelde een systeem om het houtoppervlak zodanig op te ruwen dat de 'beharing' steeds langer werd. Eén ding wist ik meteen: de machine gebruiken als werktuig heeft alleen zin als het bijdraagt aan mijn kunst.

De natuur als inspiratiebron

 

De aanleiding voor dit alles was een boom die aan de noordkant helemaal bedekt was met mos. "Het fascineerde me dat ook een beeld een zon- en een schaduwkant heeft. De afwisseling tussen behaarde en glad gepolijste stukken heeft weer te maken met die tweede huid. Hier kwam de inspiratie uit de natuur, en in mijn atelier voeg ik er iets aan toe. Er zit natuurlijk altijd iets van de kunstenaar in", verklapt Demetz. En zo evolueert de kunstenaar van het ene werk naar het andere en verandert hij elke twee tot drie jaar van techniek en materiaal.

In het begin was er het woord

De basis van Aron Demetz' beelden is niet het materiaal, maar een woord. Zijn ogen glinsteren als hij dit verrassende detail toelicht. "Woorden zijn abstracter, ze hebben nog geen duidelijk gedefinieerde vorm. Er zijn dus meerdere mogelijkheden om ze te interpreteren. En dat is mooi, want zo blijft het nog even onbeslist hoe het beeld er in detail uit zal zien." Vroeger maakte hij vooraf nauwkeurige tekeningen. Dat doet hij al lang niet meer, vertelt hij. "Ik merk dat het voorafgaande denkproces steeds langer wordt, terwijl de uitvoering redelijk snel verloopt. Ik waak erover dat er op het einde van het werk nog iets overblijft van het oorspronkelijke woord. Natuurlijk kun je ook met het materiaal nog spontaan reageren en een interpretatie geven. Soms is er van het woord niets meer te zien, maar ik vind het proces belangrijk.

Beelden die zoals het leven zelf zijn

Toen Aron Demetz in 2018 zijn tentoonstelling voor het archeologisch museum van Napels voorbereidde, koos hij het woord "fragmenten". Hij stelde zijn werken op te midden van de antieke Griekse en Romeinse beelden en de vele beschadigde sculpturen. "Ik wou als hedendaags kunstenaar iets heropbouwen uit fragmenten, ze restaureren. Negatieven, bijvoorbeeld voetafdrukken, zijn een symbool voor het verleden. Positieve vormen zijn een symbool voor de huidige tijd. Zo breng ik een tijdsspanne in mijn beelden en vertellen ze een verhaal", zegt de beeldhouwer.

Het beeld waaraan Demetz momenteel werkt, vertelt ook zo'n verhaal. Nadat er bij het branden een stuk was afgebroken, lag het verkoolde houten beeld lang in het magazijn. Nu reconstrueert hij het weer, legt de kunstenaar uit Val Gardena uit. "Gips is eigenlijk een heel teer materiaal. En toch kan het een beeld ondersteunen, net zoals bij een gebroken been in de geneeskunde." Kwetsbaarheid, aftakeling, genezing: het gaat allemaal over het leven.

Tekst: Marlene Lobis
Foto & video: MINT Mediahouse
Publicatiejaar: 2019 - Was uns bewegt (Wat ons beweegt)

Accommodation image
Finish your booking for
Accommodation name
0  room rooms Not selected Zonder bord Ontbijt Halfpension Vol pension Alles inclusief
Total price: 0 €
(incl. VAT / excl. local tourism tax)